herder pupje 12 weken continue diarree

plaats een nieuw onderwerp in het hondenforum meest recente onderwerpen in het hondenforum

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

Ik heb een Duitse herder pupje,
Max, hij is vandaag 12 weken..

Hij heeft al sinds we hem hebben (hij was 9 weken) diarree ..
zonder ophouden, elke stoelgang die hij maakt is diarree
Maar als hij stoelgang maakt dan lekt hij dit op ..
zijn diarree stinkt enorm en hij drinkt veel ,
als hij eten krijgt (3x / dag) schrokt hij dit op, nochtans zegt dierenarts dat de porties goed zijn en niet te veel meer mag hebben..

Ben 2 weken geleden naar dierenarts geweest, hij heeft iets voor de vlooien gegeven en moet volgende week terug voor zijn 3 maanden vaccinatie ...

als ik ging zei ik het al van de diaree enzo maar dit ging overgaan zei hij als hij eens gewend was aan zijn voeding, hij krijgt pro plan puppy kip/rijst... ik krijg nu ook al schrik dat het één of andere ziekte is ..

namelijk stinkende ontlasting, zijn stoelgang opeten, veel drinken (en plassen!) , aanhoudende diarree, alles opeten dat hij tegenkomt ..

hij is wel zeer levendig en speels maar toch heb ik schrik...


Ohja, en hij bijt enorm .. in onze tenen, in onze handen als we hem willen aaien,als we zijn lijn willen aandoen, .. én hij begint soms te blaffen als we hem iets verbieden met ' neen ' of 'af' of 'foei' .. dan zetten we wel door en MOET hij luisteren zo dat hij weet wie de baas is .. nu begint hij ook te trekken aan de lijn terwijl hij altijd mooi heeft meegewandeld ..

soms zitten we met onze handen in ons haar maar toch, we zien onze kleine jongen zo graag!!

nog 1 klein dingetje .. is het normaal dat hij zo ongelofelijk snel groeit ?? ik trek elke week foto's voor de evolutie mee te maken en als ik nu kijk naar de foto's van als we hem nog maar hadden aan 9 weken .. en we kijken naar hem nu .. amai!!!

Groetjes, Nathalie & Max

Helaas, dit onderwerp staat op slot.

Dit komt doordat het onderwerp niet meer recent is en in het hondenforum archief terecht ik gekomen.
Als je over "herder pupje 12 weken continue diarree" wilt praten in het hondenforum dan kun je het beste een nieuw onderwerp aanmaken

honden foto van Willemijn _ baasje van Ogin (Ozjin)  _    Bams ¥ .

constant diaree ? en de dierenarts doet hier niets mee ? gewoon gewenning ?

schei maar eens uit met de brok, haal vers voor je hond, begin met smuldier compleet, gebruik dat een week. en kijk dan eens of tie nog aan de diaree is. is dat zo ? dan is er wat anders aan de hand.

probeer het maar eens. dus geen brok meer.

en bijten ? ja je hebt nog een pup. probeer op een rustige manier je hond met speeltjes af te leiden van jullie tenen, iedere hond vind dit prachtig, en nee even geen lekkernij geven. want eerst de diaree over zijn.
je kan ook leuk met je hond spelen, geef een speeltje in zijn bek als tie wil bijten in jullie, en zeg gewoon het comando, nee , als tie wilt bijten, afleiden, een pup nog, maar wel met beleid afleren.

ga er als de diaree over is naar een pupcursus. leuk voor jullie en voor je hond.

honden page profiel Nienke & de roedelNienke & de roedelgoedgekeurde fokker 3 doggies

Ik zou eerst maar eens bloed af laten nemen door een goede dierenarts. Misschien heeft je pupje de giardia parasiet bij zich en dan blijft hij ziek zolang hij niet goed behandeld wordt.
Het kan ook iets anders zijn wat hij bij de fokker opgelopen heeft. Was het een fokker met meer nestjes, of was er maar 1 nestje? Heb je de andere pups en de moederhond ook kunnen bekijken?
Bij broodfokkers komen nl. hele nare ziektes voor. Maar je zal er alleen achter komen wat het is als je goed onderzoek laat doen bij een goede dierenarts, die je niet zo weer weg stuurt. Besef wel dat zolang stinkende diarree niet normaal is.

Veel pupjes eten hun eigen ontlasting op, dat is een kwestie van goed in de gaten houden en de pup er gelijk bij weg halen.

En bijten in handen...dat doen pupjes ook, dat is ook heel normaal. Bij opvoeding staan heel veel topics hierover. Als je dat soort dingen moeilijk vindt, ga dan met je pup naar een goede puppycursus, daar leer je zelf vooral heel veel over hondengedrag.

Anoniem (Gast)

Ik denk dat je beter vandaag nog naar de dierenarts kunt gaan. Want het is volgens mij zo dat als de hond niet gezond is dat ze de enting ook niet geven...

honden page profiel Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco 3 doggies

honden foto van Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco

Denk gelijk aan Giardia als ik dit hoor, zou direct naar de dierenarts of een andere dierenarts :'(

honden page profiel Paméla, Rik  & Laure de labPaméla, Rik & Laure de lab 3 doggies

honden foto van Paméla, Rik  & Laure de lab

Hey!
Ik zou ook opnieuw naar DA gaan. Vind het vooral vreemd dat de DA het niet onderzoekt na 3 weken...

Denk ook gelijk aan Giardia!! (maar mss omdat die van ons dat gehad heeft)
Vooral het stinken van de ontlasting... doet me er zo fel aan denken...

honden page profiel SennaSenna 3 doggies

honden foto van Senna

Ik zou naar een andere DA gaan en laten testen op Giardia het is namelijk besmettelijk voor de mens.

honden page profiel Bende van 4Bende van 4 3 doggies

honden foto van Bende van 4

Mijn 1ste gedachte is ook de Giardia parasiet.
een gezonde pup hoort zowiezo niet constant aan de diarree te zijn!,en als het giardia is,mag hij absoluut niet aan zijn ontlasting likken!..dit i.v.m herbesmetting,het is heel hardnekkig.
raar dat je D.A er niets mee doet.

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

Dank alvast voor de vele reacties,
ja de dierenarts zei dat de diarree wel zal over gaan als Max eens gewend is aan zijn pro plan brokken..
ik zal vrijdag naar de dierenarts gaan .. en vragen voor een onderzoek op giardia ..

en hoe kan dit besmettelijk zijn op de mens? en wat is dat precies?

want max is nog niet helemaal zindelijk, (nog maar 12 weken) dus soms is er eens een kakje in huis en kuis ik dit op, natuurlijk was ik mijn handen nadien maar toch ..

en van het bijten, het is wel al afgenomen met in het begin maar hij blijft zot van blote tenen en vingers ..

het probleem is dat de hondenschool bij ons in de buurt (er is maar 1) en wij hebben geen auto en het is toch een 15-tal kilometer van onze deur ...

ps; ik heb ook een kat thuis kan die giardia ook besmettelijk zijn voor haar ?

En ik heb Max gehaald bij fokker roodhof, hij had nog een heleboel andere rashonden puppy's zitten maar Max was het enige overgebleven herdertje ..


Groetjes, Nathalie & Max

honden page profiel  martine martine 3 doggies

honden foto van  martine

tja...een fokker die verschillende nestjes heeft is nooit een goed idee, maar het is nu eenmaal zo en ga er niet over uitwijden, maar als je hondje al vanaf die dag diarree heeft zou ik zeggen op staande voet naar een DA.

Grtzz

Martine

honden page profiel Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco 3 doggies

honden foto van Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco

Nog een vraagje Die dierenarts is die verbonden aan de Roodhof? zoja direct een andere DA zoeken dan

honden page profiel    Ilja & ***Sterre** Ilja & ***Sterre** 3 doggies

honden foto van    Ilja & ***Sterre**

Hoi Nathalie,,

Heeft je dierenarts ook al onderzoek gedaan naar EPI..???
Ik vind het oo héél slordig dat de dierenarts vlooien middelen geeft en in ent terwijl de hond zo aan de diaree is..

Een zieke hond mag een dierenarts beter niet inenten..!!

Wat zegt je fokker ervan..???
Ik mag hopen dat je hond niet uit een fok schuur/broodfokker vandaan komt..
Dan heb je geen garantie of kan je de fokker niet via de club/fok vereniging aanspreken...

Ik hoop dat je pup snel beter is, want dit is een aanslag op het gestel van het hondje..
Beterschap..
Groet, Ilja

Exocriene Pancreas Insufficiëntie (EPI) is een aandoening van de alvleesklier (Pancreas) die we niet vaak zien bij de hond en de kat.
Maar als een hond of kat lijdt aan EPI kan dat grote gevolgen voor patiënt en eigenaar hebben. Omdat deze aandoening op een redelijk simpele manier te diagnosticeren en in veel gevallen redelijk tot goed te behandelen is, vinden we het zeker de moeite waard om deze zeldzame aandoening onder uw aandacht te brengen.

FUNCTIE VAN DE PANCREAS
De pancreas is een klier die gelegen is direct na de maag, in een bocht van de twaalfvingerige darm.
Uitwendig is de pancreas één geheel, maar inwendig bestaat hij uit twee gedeelten:

Endocrien gedeelte: dit deel is verantwoordelijk voor de productie van insuline en glucagon, twee stoffen die verantwoordelijk zijn voor het op peil houden van het bloedsuikergehalte.
Verstoringen in deze functie kunnen leiden tot Suikerziekte

Exocrien gedeelte: dit deel is verantwoordelijk voor de productie van allerlei verteringsenzymen: amylase om zetmeel te verteren, lipase om vetten te verteren en trypsine om eiwitten te verteren. Deze enzymen worden in de cellen van de pancreas, de acinaire cellen, opgeslagen en bij het passeren van voedsel door het maag/darmkanaal in de dunne darm aan het voedsel toegevoegd om te helpen bij de vertering.

OORZAAK EN SYMPTOMEN
Bij EPI werkt, zoals de naam het al zegt, het exocriene gedeelte van de pancreas niet naar behoren.
Hierdoor worden er geen of te weinig enzymen aan het voedsel toegevoegd met alle gevolgen van dien voor de vertering van het voedsel.
Hierdoor worden er onvoldoende voedingsstoffen opgenomen in het lichaam, waardoor er allerlei tekorten ontstaan.
De klinische symptomen zijn dan ook:

Verhoogde tot zeer overmatige eetlust (polyfagie); de dieren kunnen de neiging krijgen om ontlasting of vreemde voorwerpen te eten.

Vermageren; soms tot broodmager …
Grote hoeveelheden (!), stopverf / grijzig gekleurde ontlasting…
Meer tot overmatig veel drinken / veel plassen; met soms, als extra complicatie: suikerziekte.
Chronische diarree, slechte vachtconditie ..

Bij jonge honden is de meest voorkomende oorzaak van EPI 'acinaire atrofie'', hierbij is het exocriene gedeelte van de pancreas nooit goed ontwikkeld.
Daarnaast komt het bij de oudere hond voor ten gevolge van een chronische ontsteking van de pancreas.
EPI wordt vaker gezien bij de Duitse Herder en er wordt bij dit ras gedacht aan een erfelijke factor. Bij katten zien we EPI nogal eens na een chronische ontsteking van de pancreas, waarbij de acinaire cellen kapot zijn gegaan.

DIAGNOSE
Als we een hond op basis van de klinische symptomen verdenken van EPI kunnen we de diagnose stellen middels bloedonderzoek:

Trypsine-like Immunoreactivity (TLI): dit is een test die de functie van de exocriene pancreas meet.
Het meet de activiteit van het enzym trypsine in het bloed.
Bij normale honden wordt een zekere activiteit van dit enzym gemeten.
Bij honden met EPI is er geen activiteit, want er wordt geen trypsine geproduceerd.

De TLI-testen voor honden en katten verschillen.
De test voor honden is in Nederland mogelijk en de resultaten zijn meestal redelijk snel bekend.

Voor de test bij katten moeten we nu helaas nog uitwijken naar Texas (VS), waardoor we pas na twee weken de uitslag hebben.
Hieraan hebben we in het acute geval van een doodzieke kat dus helemaal niets, we kunnen geen twee weken wachten tot we gaan behandelen!
Daarom besluiten we nogal eens om een kat, verdacht van EPI, door te sturen naar een radioloog voor het maken van een echo.
Een ervaren radioloog kan in de meeste gevallen zien of er sprake is van een normale of een afwijkende alvleesklier.
Al mogen we de diagnose hier nooit 100 procent op stellen, het kan ons wel een aanwijzing geven.

Middels ontlastingsonderzoek kunnen we een aanwijzing krijgen voor een slechte vertering.
Echter, ook met ontlastingsonderzoek alleen mogen we nooit de diagnose EPI stellen.

BEHANDELING
Toevoeging van enzymen in poedervorm aan het voer (Zymoral, pancreaspoeder). De dieren dienen levenslang bij elke maaltijd een dosering enzymen toegevoegd te krijgen.
Van belang is dat u een poeder geeft en geen gecoate tabletten, omdat de opname van de enzymen door de coating sterk verminderd is.

Voeding: dieren met EPI dienen een goed verteerbaar voer met een laag vet- en vezelgehalte te hebben.
Ondanks de kunstmatige toevoeging van enzymen zal de vetvertering bij EPI-patienten minder optimaal zijn dan bij een gezond dier.
Daarnaast verminderen vezels de activiteit van de kunstmatige pancreas-enzymen.

Bij ernstig vermagerde dieren kan het nodig zijn om extra vitaminen te geven (vitamine A, B12, D, E en K).

Door chronisch slechte vertering kunnen bepaalde, minder gunstige bacteriën, de overhand krijgen in het darmkanaal. Het kan daarom nodig zijn om een antibioticumkuurtje te geven.

PROGNOSE
Als bovenstaande therapie in acht wordt genomen is de prognose voor veel dieren met EPI goed. Ze zullen wel levenslang het dieet en het pancreaspoeder moeten krijgen, wat natuurlijk voor de nodige kosten zorgt.
Maar dan kan het dier over het algemeen wel weer een normaal leven leiden.
Toch hebben wij ook patiënten gehad, waarbij de klachten steeds erger werden en tenslotte, ondanks de behandeling een patiënt zo ver uitputte, dat deze uiteindelijk moest inslapen.
Er is bij deze dieren waarschijnlijk sprake geweest van een proces, dat we met medicijnen kennelijk niet konden stoppen en de alvleesklierfunctie volledig lam gelegd heeft.

Bij dieren met als complicatie suikerziekte moeten we de prognose zeker wat gematigder inschatten.
Van belang is om eerst de suikerziekte te reguleren en daarna de EPI aan te pakken.
Door de erfelijke factor bij Duitse Herders wordt het afgeraden om te fokken met elk dier waarbij de diagnose EPI is gesteld.
Van de WVG dierenartsen

honden page profiel Sanne en doggy'sSanne en doggy's 3 doggies

honden foto van Sanne en doggy's

Ik zou eerst even bellen met de dierenarts want wij moesten van drie dagen ontlasting (klein schepje , mocht van drie dagen samen in een buisje) meennemen.
een keer per dag moesten we een schepje nemen. anders konden ze het niet testen.
Dus eerst even navragen want dan zou je vandaag nog kunnen beginnen en dan heb je vrijdag gelijk de uitslag.
Vraag het even na want het is een poosje geleden dat wij het gedaan hebben en ik kan het ook verkeerd onthouden hebben :-D
Maar ik ben het met de andere eens dat een dierenarts over het algemeen niet zo laconiek reageert als een pup al drie weken onafgebroken aan de diaree is.
Die van ons gelukkig niet in ieder geval.

honden page profiel Sanne en doggy'sSanne en doggy's 3 doggies

honden foto van Sanne en doggy's

Ik bedoel wel de test voor giardia ;-)

honden page profiel Machtel, Romeo en Luca +Machtel, Romeo en Luca + 3 doggies

honden foto van Machtel, Romeo en Luca +

Ik kan niet begrijpen dat een dierenarts niet verder
zoekt met een constant aan de diarree zijnde hond.
Dat is niet normaal.
Een paar dagen diarree is niet onoverkomelijk,
maar drie weken vind ik toch wel te veel van het goede.
En als deze da niet de juiste is, zou ik naar een ander gaan.
Een da die na drie weken niets doet of voorstelt,
zou niet de mijne zijn.
En buiten dat, als de hond nu met zo'n ernstige diarree nog een spuit krijgt, zou ik zeker naar een
andere da gaan.
Dat kan alleen de situatie verergeren.
Wat is dat voor een da ?

honden page profiel Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco 3 doggies

honden foto van Sam,Saltarin,Muis,Zara,Terra+en Paco

Ik vermoed de dierenarts van de kennel(roodhof broodfokker)Machtel

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

wel nee de fokker was in oostkamp en ik woon in zeebrugge, binnenkort verhuizen we naar ons huis in blankenberge dusja dan zal ik wel een andere dierenarts nemen !!

wel ik zal anders al een beetje stoelgang opscheppen en vaneeste keer mee nemen naar de dierenarts ..

en dan wachten met zijn 3maanden vaccinatie tot die giardia zal genezen zijn.. maar kan dat dan geen kwaad dat hij zijn vaccinatie te laat krijgt??

honden page profiel    Ilja & ***Sterre** Ilja & ***Sterre** 3 doggies

honden foto van    Ilja & ***Sterre**

Hoi Nathalie,

Ik zou niet te lang wachten met de pup opnw. aan een dierenarts te laten zien..
De hond is in de groei en een goede darmflora is van levensbelang..!

Een pup is een kwetsbaar wezentje..

Er is hier een hond geweest op het forum, ongeveer twee jaar terug..
Zij heeft tot een jaar bij de dierenarts gelopen en iedere keer opnw. antibio. gekregen tegen de diaree..

De hond is op haar verjaardag van slechts 1 jaar ingeslapen..

De Giardia had een dermate verwoestende werking gehad dat de botten van de hond totaal waren opgelost en vergroeid van de antibiotica en de medicijn kuren.. :'(

Denk niet te lichtzinnig over diaree die maar niet over lijkt te gaan..

Zoek een goede dierenarts of een klass. veterinair homeopaat..
Die een goed onderzoek doet om te constateren wat je hond mankeert..
Ook EPI kan dodelijk zijn bij geen juiste behandeling...

Ik wens je hond van harte beterschap...

Lieve groet

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

ik word echt bang !!

kwil nie da men kleine jongen iets ernstig overkomt ..
kga morgen naar de dierenarts, een andere dan waar dak nu naartoe ga!!

dus een test vragen voor giardia en EPI ?
en wat is EPI precies ...

Hij is wel heel energiek en levenslustig of is dat alleen maar schijn terwijl hij echt ziek is :-(

honden page profiel  martine martine 3 doggies

honden foto van  martine

Natalie,

even terug scrollen naar boven bij Ilja (1ste reaktie van haar), die heeft duidelijk beschreven wat EPI is. Heeft te maken met de alvleesklier (pancreas)

honden page profiel  martine martine 3 doggies

honden foto van  martine

en het kan natuurlijk maar een banaal ding zijn, maar zeg nu zelf, drie weken aan de diarree, kan toch niet plezant zijn, niet voor jou en zeker niet voor de hond.
Ik had elf dagen diarree en lag erna vier weken in het ziekenhuis, en was ook niet zo verschrikkelijk ziek dat ik het bed moest houden.

Grtzz
en succes

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

wel ja ik vond dit ook niet normaal, daarom dat ik dit bericht gepost heb om raad van andere mensen te vragen, want mijn dierenarts zei dat het wel ging overgaan maar ik vond het inderdaad ook te lang aanslepen en vooral de geur ervan... maar ik ga morgen naar een andere dierenarts!!

ps, ben net naar buiten geweest met Max en hij heeft een plasje en stoelgang gemaakt maar net terug binnen plast hij in de living ... dit heeft hij al enkele keren gedaan en met dat ik nu toch aan het typen ben.. vraag ik het terwijl eens

heeft iemand van jullie dit ook al meegemaakt met jullie pup?

honden page profiel    Ilja & ***Sterre** Ilja & ***Sterre**

honden foto van    Ilja & ***Sterre**

Vreemde reactie van een dierenarts trouwens.. :'(

Voor jou info.; een pup plast nooit in één keer uit..
Daar is de wereld nog te spannend voor.. ;-)

Een plasje hier, een snuffeltje daar...
En dan weer twee mintuutjes later weer een plasje..

Wees wat geduldiger met je hondje..
Het is een baby hond..

Neem even 15 minuten de tijd bij hem te blijven staan of een klein wandelingetje te maken..

Misschien eens wat boeken lezen van de bibliotheek...

Er is heel veel te leren en te lezen over honden..

honden page profiel Nienke & de roedelNienke & de roedelgoedgekeurde fokker 3 doggies

Hij is nog zo jong, natuurlijk gaan er nog wat plasjes mis, dat komt vanzelf goed, dat is wel het laatste waar je je zorgen over moet maken.

Als ik het zo lees komt je pupje bij een echte broodfokker vandaan, dus dan kan hij van alles mankeren. (Oh, als ik alleen al aan de heupjes denk van een herdertje bij een broodfokker vandaan :'( )
In ieder geval zo snel mogelijk naar een andere dierenarts en je hondje heel goed laten onderzoeken.

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

Ik heb een 7-tal boeken liggen, opvoeden/spelletjes/puppyboek/trainen/ ... allemaal al gelezen en bestudeerd voor ik max ging halen dus ben wel voorbereid en heb veel info enzo, maar sommige dingen leer je enkel uit praktijk of door ervaring van andere mensen, niet alles staat in een boekje hé :-D

Hier bij mijn huis is er een wandelroute en die volg ik altijd met Max, wandeling van +/- 25 minuutjes,
we zullen dus maar een beetje trager stappen ;-)

Ja ik weet ook dat het nog een babyhond is, hij moet nog zoveel leren en alles is bijlange nog niet perfect!


echt bedankt allemaal voor de raad !!

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

Anders moet je maar eens kijken op google,

Max komt van " Honden Roodhof " te Oostkamp.

honden page profiel Erika & Faya  ?BRL?Erika & Faya ?BRL?goedgekeurde fokker 3 doggies

honden foto van Erika & Faya  ?BRL?

Zoveel soorten puppies :'(
Zeker broodfok...

Ik hoop dat alles meevalt met je pup en dat ie snel weer gezond is.

Ps. 25 minuten lopen met een pup is echt nog te lang hoor!
Vaker kleine stukjes lopen

honden page profiel Nathalie & Max & KiraNathalie & Max & Kira

honden foto van Nathalie & Max & Kira

dus dan is er grote kans dat Max ook heupproblemen krijgt ...

honden page profiel Erika & Faya  ?BRL?Erika & Faya ?BRL?goedgekeurde fokker 3 doggies

honden foto van Erika & Faya  ?BRL?

Niet alle honden die uit de broodfok komen hebben ernstige afwijkingen enzo hoor. Maar het is wel iets om rekening mee te houden, en nu alvast te laten onderzoeken door een goede DA.

Als hij er aanleg voor heeft kan je rekening houden met de dingne die je hem laat doen bijv, springen, trap lopen enz

Helaas, dit onderwerp staat op slot.

Dit komt doordat het onderwerp niet meer recent is en in het hondenforum archief terecht ik gekomen.
Als je over "herder pupje 12 weken continue diarree" wilt praten in het hondenforum dan kun je het beste een nieuw onderwerp aanmaken

pagina 1 van 3 12 3
Volgende forumvraag: Rode peper
De HondenPage maakt gebruik van cookies. Dit zorgt er voor dat onze website voor jou als bezoeker beter werkt. Daarnaast gebruiken wij o.a. cookies voor onze webstatistieken en advertenties.info / verbergen en toestaan
^