Hoe moet ik mijn hond de baas zijn?

Beste allemaal,

Sinds januari dit jaar hebben wij een Dobermann pup in huis. Ik weet dat bij sommige mensen dan direct een belletje gaat rinkelen, maar zo'n Dober is het echt niet. Hij doet geen vlieg kwaad, hij is alleen groot, lomp en speels.
Mijn vriend gaat met hem naar Elementaire Gehoorzaamheidstraining bij een speciale club voor het Dober-ras. Tijdens de training luistert hij vreselijk goed en gaat het zeer voorspoedig. Hij is gek op het doen van de oefeningen en spelen met zijn baasje.
Thuis luistert hij redelijk tot goed, vooral naar mijn vriend. Naar mij een stuk minder. En daar gaat nou net mijn topping over. Guus (onze Dober), speelt eerder de baas over mij dan ik over hem. Hij is fysiek sterk en daar heb ik soms moeite mee. Hij eist continue mijn aandacht op, als ik achter de computer zit, gaat hij bijvoorbeeld op de armleuning staan met zijn voorpoten. Ik duw hem weg en zeg niks, maar het blijft vaak doorgaan. Soms word ik boos. Dan laat ik hem zitten zodat hij uit de drift komt, maar vaak begint het net zo hard opnieuw. Hij springt regelmatig (bijna) tegen me aan, of maakt van die bijt 'bewegingen'  met z'n bek. Ik heb niet het idee dat hij doe om me letterlijk aan te willen vallen, maar ik word er inmiddels hor en dol van en ik weet niet hoe het moet stoppen. Vaak doe ik hem, nadat het wat rustiger is, in de bench. De bench heeft gelukkig nog nooit problemen opgeleverd, dus als ik hem daarin doe wordt 'ie over het algemeen snel rustig. Met uitlaten trekt 'ie nog regelmatig aan de lijn. Ik doe zijn slibketting dan hoger en geef af en toe een goede ruk, maar soms heb ik het idee dat niets helpt. Soms word ik er redelijk wanhopig van en sta ik gewoon te janken, omdat ik soms echt niet weet wat ik met hem aan moet.
Herkent iemand dit en zijn er mensen die uit dit verhaal op kunnen maken wat ik verkeerd doe? Ik heb echt het idee dat hij een loopje met me neemt en ik weet niet hoe ik de rollen goed moet omdraaien. Please help!

Misschien is het een idee om zelf ook te gaan trainen met hem? Als ik het zo lees neemt hij jou absoluut niet serieus en kom jij zo ook niet naar hem over. Als je hem met uitlaten aandachtsoefeningen kunt laten doen zal hij hoogst waarschijnlijk ook niet meer zo heel erg trekken. Het probleem is dat je nu gefrustreerd bent en dat voelt de hond waardoor zijn gedrag gaat escaleren bij jou. Doe het even rustig aan, haal diep adem en ga met hem aan de slag zou ik zeggen

Hoop dat je er wat aan hebt en heel veel succes ermee!

je hond vraagt aandacht, het enige wat je dan doet is hem in zijn bench te zetten, je zit achter de pc. en daar blijf je dan zitten.

ga je aan de wandel dan doe je de halsband hoog en geef een ruk zodat je hond zich gedraagt, fout, helemaal fout.

lekker wandelen, goede halsband, losse lijn, gaat je hond voor je uit lopen, loop je terug, niets getrek, je gaat rechtsom , je hond kijkt verbaasd, van waar ga jij naar toe ? je hond komt, beloon hem, met wat lekkers of een vriendelijk woord, of een knuffel. zo ga je met je hond om, geen getrek.

dan thuis, als jij op de pc zit, en je hond heeft zijn wandeling gehad, geef je de hond een vaste plek, bijvoorbeeld een vetbed, leer de hond na de wandeling daar te liggen, als je hond dan aandacht vraagt die je niet geeft, leg je hem af op zijn plek, niets geen afwering als je hond op je springt als jij op de pc zit.

wel is het zo dat je hond, een jonge hond is het immers, wel aan zijn trekken komt, zoals een wandeling, spel of aandacht gehad heeft. anders kan dat natuurlijk niet, afleggen.

en jij kan ook eens naar de hondenschool ? daar leer jij ook veel hoe het niet moet en hoe het wel moet.

Ik zou inderdaad ook zelf met hem gaan trainen. Liefst op de club (zodat je evt. ook tips kunt krijgen) en anders kun je thuis zelf ook aan de slag gaan.

Onze eerste hond heeft mijn vader getraind en dat was voor haar ook altijd de "grote baas": ze luisterde het beste naar hem en was volledig op hem gericht. Onze tweede hond is mijn eigen hond, die heb ik dus zelf getraind. En hoewel Kobus een heel ander ras is (de eerste was een Herder; die kiest meestal 1 baas uit en de tweede is een Teckel kruising; die doen dat wat minder), is hij toch ook wel het meest gericht op mij. Naar mij luistert hij het beste en voor hem ben ik zijn "grote baas".

Wil je vriend graag ook zelf op de club blijven trainen, dan kunnen jullie ook afspreken om het te wisselen. De ene les jij, de andere les hij. Of jullie gaan samen trainen.

Hij speelt helemaal niet 'baas' over jou. Hij vraagt gewoon je aandacht en jij geeft die (je duwt hem weg, of je wordt boos). Negatieve aandacht is ook aandacht. Deel het duidelijk op: 
1. je doet iets prettigs en positief met hem (wandelen, spelletje, verstoppertje), maar dan moet je ook een prettige en positieve houding uitstralen en niet lopen mopperen.
2. je doet iets voor jezelf (achter pc zitten, telefoneren, de afwas, enz) en dan negeer je de hond volledig. Niet wegduwen, of op 'm sakkeren. Spring ie op? Draai je gewoon om of loop de kamer uit. 
Hij moet leren dat er leuke aandachttijd is tussen jullie twee, en daarnaast ook tijd apart waarin ie kan rusten.

Maar wantrouw je hond niet. Hij speelt geen spelletje met je.

Dobers zijn slimme honden en zijn ook erg goed in aandacht afdwingen..

Die van mij pakte wel eens zijn bot, gooide hem voor me voeten en ging dan blaffen. Wanneer ik hem teruggaf gooide hij hem weer voor me voeten en dan daagde hij me weer uit.

Snel afgeleerd.. gewoon weglopen/negeren en dan doet hij het niet meer.

Je moet altijd slimmer dan de dobermann zijn en ook heel belangrijk bij het opvoeden van een dober: wees vastberaden!! als jij iets echt niet wilt, doe je het niet. als jij iets echt van hem wilt, blijf je het zeggen totdat hij het doet.

Wanneer je dat niet doet, denkt hij dat hij gewonnen heeft. Vooral bij doberreuen is dat zo.

Wanneer hij dus aandacht van jou vraagt door middel van op te springen, keer je je rug toe en negeer je hem. Beloon hem wanneer hij laag is.

Wanneer hij zijn poten op je duwt negeer je hem compleet. Wees vastberaden en consequent.

Met trekken sta je continue stil OF je houdt hem kort en laat hem vrij waar hij mag snuffelen.

Verder is het moeilijk te zeggen vanaf een computer, maar het komt vast goed, hij is nog jong..
Echter blijft een dober een puber in zijn hele leven.. hij zal altijd blijven proberen, hij komt altijd met nieuwe streken en je moet slimmer zijn dan hij

wil toch nog even reageren............

ik lees hier als een hond om aandacht vraagt, negeren, en weglopen of je rug toe keren.

waarom ? waarom mag een hond niet om een spel vragen of aandacht. ? kijk als een hond dat heel de dag doet, okee, maar is het niet heerlijk dat een hond vraagt aan jou voor een spel ? neem de tijd, het is niet altijd dwingend bedoelt van een hond, je bent zijn maatje.

ik vind het heerlijk als Bamse met mij wil spelen, en ja als ze komt dan geef ik daar gehoor aan, tuurlijk niet de hele dag, zeker niet. maar toch is het de band die de hond met je heeft dat tie vraagt om te spelen.

In vind jou idee van 'de hond de baas moeten zijn' net de verkeerde insteek.

Misschien werkt het bij je vriend wel...omdat mannen vaak net iets minder gecompliceerd zijn met hun gevoel.
Je zegt zelf al dat je er zelfs bij staat te huilen,die onzekerheid,dat jij niet weet wat je er mee moet,geeft hem óók een gevoel van onduidelijkheid,het maakt hem ook onzeker.
Juist nu hij al bol staat van de hormoontjes ,jong is en dus van zichzelf al onstabiel/onzekerder is,gewoon hoe hij zich voelt.

Maak het jezelf makkelijk en handel naar je hond uit liefde en niet uit macht,of het gevoel dat je machtig over hem moet zijn.
Wees wel consequent in wat je van hem wilt/verwacht,maar vraag en verwacht het redelijke.
Overvraag hem niet,zo voorkom je ook dat je hond overprikkeld raakt en ook begint te happen.

Wandel lekker met hem(liefst zonder slipketting,dat ding heeft geen functie,behalve een nare ervaring opleveren,stop auj ook met hem zo te corrigeren,dat beest heeft geen idee waarom hij ineens pijn voelt en gaat dit koppelen aan wat hij onderweg tegenkomt.) en daag hem geestelijk uit met denkspelletjes in huis of buiten,laat hem zoeken/speuren naar lekkers in het gras,snuffelen kalmeerd een hond en beloond hem ook doordat hij lekkers vindt.
Daarnaast is het goed om in de gaten te houden of hij voldoende rust krijgt,ongeveer 18 uren per dag.

Ik zal nog 2 stukken plaatsen over hondengedrag en hondentaal.

je hond wil waarschijnlijk gewoon aandacht.  ga eens een paar keer zelf met hem trainen, laat hem met andere honden spelen, leer hem wat trukjes enz

De Puppy en de Jonge Hond - Over Opgroeien

Puppies, opgevoed door hun eigen soort, worden perfecte honden.
Wolven die wolvenpuppies opvoeden, leveren perfecte wolven af, voorbereid op een bestaan als ‘overlevers’. Wanneer mensen puppies opvoeden, raken ze in de problemen. Waarom?

Ten eerste gunnen wij de puppies geen natuurlijke opvoeding die ze wel zouden en moeten krijgen als ze waren grootgebracht door andere honden. Ten tweede verwachten wij van de hond dat hij onze mensenregels respecteert, regels die vaak voor de hond geen enkele betekenis hebben. Wij houden geen rekening met de leeftijd van de hond, noch met zijn ontwikkelingsfasen en mogelijkheden. Het resultaat is dat de hond er niet in slaagt te voldoen aan onze te hoge verwachtingen.

Puppies die opgroeien temidden van hun soortgenoten leren geleidelijk aan zelfcontrole te krijgen, iets dat ze nodig zullen hebben als volwassen honden. En ze leren dit heel goed! Als volwassen hond hebben zij alle zelfcontrole verworven die nodig is om te overleven. Wij moeten leren puppies op een dergelijk manier op te voeden, op een natuurlijke wijze, zoals zij zouden zijn opgevoed door andere honden vanaf de geboorte tot aan de volwassenheid.

Puppy vergunning

De eerste en belangrijkste fout die wij als puppy eigenaren maken, is ons verwachtingspatroon en onze eisen naar de pup toe zo hoog te stellen dat de pup daaraan met geen mogelijkheid kan voldoen. In de natuur en daar waar honden op een natuurlijke wijze mogen opgroeien in een roedel, leren ze geleidelijk zichzelf te beheersen. Tot ze ongeveer 16-20 weken oud zijn, hebben zij een zogenaamde ‘puppy vergunning’. Zij dartelen met hun ‘puppy vergunning’ rond en zeggen: ‘Na-na-nanana, ik luister lekker toch niet, want ik heb een ‘puppy vergunning’. We zien vaak dat puppies misbruik maken van deze ‘puppy vergunning’. Ze pesten de volwassen honden en het is bijna alsof ze een boosaardige flonkering in hun ogen hebben. Gedurende deze periode laten de volwassen honden met ongelofelijk veel geduld de puppies hun gang gaan .

Wanneer de pups 16-20 weken oud zijn, loopt de vergunning zo ongeveer af. Nu moeten de pups geleidelijk aan leren zichzelf beter te beheersen en zich respectvoller te gedragen. De vele fouten en vergissingen worden hen nog steeds vergeven, want ze zijn per slot van rekening nog niet volwassen. De volwassenheid zal met de tijd en met de nodige ervaring op een natuurlijke wijze tot stand komen.

Het mag verwarrend lijken dat een pup slechts binnen enkele dagen van de ene ontwikkelingsfase naar de andere gaat, maar we moeten onthouden dat ze in minder dan twee jaar van een puppy opgroeien tot een volwassen hond. In vergelijk, mensen hebben 20 jaar nodig voor we onszelf volwassenen kunnen noemen en velen hebben zelfs meer tijd nodig.

De jonge hond

Wanneer de puppy tijd eenmaal voorbij is, rond de 4 tot 4,5 maand, begint de periode van de puberteit. Deze bestaat uit verschillende fasen en duurt tot ongeveer het tweede levensjaar. Soms duurt het langer, soms korter. Jonge honden zijn zoals jonge mensen:
•Ze houden van actie en snelheid.
•Ze zijn snel verveeld wanneer er niets gebeurt.
•Ze hebben totaal geen zelfcontrole.
•Ze kunnen zichzelf niet beheersen wanneer er iets opwindends gebeurt. Zoals kinderen die een brandweerwagen zien of honden die een konijn ruiken.
•Hun vaardigheid om zich gedurende een langere tijd te concentreren is niet groot. Terwijl kinderen ‘vergeten’ onmiddellijk na school naar huis te komen, vergeet een jonge hond wat je hem 10 seconden eerder hebt gevraagd te doen.
•Ze zijn het liefst met andere honden van dezelfde leeftijd of dezelfde interesses.
•Ze spelen liever dan dat ze andere dingen doen.
•Ze vinden drillen vervelend en het ontneemt ze de lust tot leren. Jongen honden moeten getraind worden, maar wel in korte en leuke sessies, zodat ze geconcentreerd kunnen blijven en er niet genoeg van krijgen. Aan hun behoeften tot activiteiten kan voldaan worden door korte en gemakkelijke trainingssessies op een eenvoudig behendigheidsparcours, een herhalingstraining of tijdens wandelingen in het bos, neuswerk, het samenzijn met andere honden, het onaangelijnd spelen etc.
•Ze moeten geleidelijk aan leren zichzelf te beheersen, maar beetje voor beetje. Daarom doen we de dingen stap voor stap. Bijvoorbeeld door van de hond te verwachten dat hij geleidelijk aan een oefening langer kan doen, zoals de ‘zit-blijf’ oefening: 2 seconden, 5 seconden, 10 seconden etc.
•Wees begripvol wanneer de hond zijn concentratie verliest, las een pauze in zodat hij zijn aandacht weer op de oefening kan richten, help hem om de training voort te zetten.
•Laat de opgroeiende hond omgaan met andere honden, dit is erg belangrijk!
•Vermijd lange trainingssessies, het eindeloos herhalen van dezelfde oefening, straf, etc., zodat de hond niet moe wordt en genoeg krijgt van de training.
•Socialisatie: sociale training met mensen en dieren is belangrijk. Leer de hond om te gaan met allerlei situaties in een wisselende omgeving. Stel de hond geleidelijk bloot aan nieuwe dingen, en laat schoolpleinen en winkelstraten liever achterwege.
•Train door middel van leuke activiteiten zoals het leren van kunstjes, apporteren, zoeken, een spoor volgen etc.

We moeten in gedachten houden dat honden sociale wezens zijn die moeten leren wat communicatie, correct gedrag en zelfcontrole inhoudt. En ze leren, beetje bij beetje, precies zoals mensen gedurende de kindertijd en de puberteit. Wie heeft er ooit een kind van vier of zes jaar gezien met zelfbeheersing? Wanneer een kind van die leeftijd buiten zinnen raakt, heeft het geen enkele zin met hem of haar op redelijke wijze te praten. Om te proberen hen iets te leren terwijl ze over hun toeren zijn, is hopeloos. We moeten hen eerst kalmeren, voordat we proberen ze iets te leren.

Wanneer hondeneigenaren naar een cursus komen met een jonge hond, ‘een zesjarige’, zal de hond gemakkelijk te opgewonden raken. Dit wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van nieuwe honden, mensen, een nieuwe plek, een nieuwe situatie etc. Tegelijkertijd verlangt de cursus dat de hond en de eigenaar een nauwgezet oefenprogramma volgen. Daarbij komt dat het programma veel te lang duurt voor een jonge hond. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de ‘zesjarige’ opgewonden wordt en zelfs over de toeren raakt. Vele hondeneigenaren stoppen met deze cursussen omdat hun honden impulsief en opgewonden zijn tijdens de cursus. Ze zijn niet ‘onhandelbaar’ zoals misschien tegen de eigenaren wordt gezegd, maar hun stress niveau is maximaal en het niveau van zelfcontrole minimaal. Natuurlijk! Ze zijn nog veel te jong om met dit soort situaties te kunnen omgaan. Het is gedoemd te mislukken.

Het gebruik van geweld of dwang om de hond te laten luisteren in zo’n situatie zal de boel niet verbeteren. Integendeel, als de hond al niet over zijn toeren is, dan wordt hij het wel wanneer we dwang gebruiken en onvriendelijk zijn. Het is niet onze taak om de eisen aan de jonge hond zo moeilijk te maken. Wanneer de hond een situatie niet aan kan, dan kan hij deze gewoon niet aan, punt uit. We kunnen voorkomen dat de hond over zijn toeren raakt door te leren hem en zijn emotionele stemmingen te observeren. We moeten leren te onderkennen dat de spanning aan het oplopen is; dit is het moment om te stoppen waarmee we bezig waren. We moeten dit doen vóór de hond het niveau van stress en opgewondenheid heeft bereikt waarin hij niet meer in staat is om te communiceren en te leren.

Voorkomen

Voorkomen is het sleutelbegrip. Voorkom dat de hond gestresst raakt door:
•De training tijdig te stoppen.
•Niet bedreigend te handelen.
•De lijn slap te houden, zo slap dat de lijn naar beneden hangt, anders zal de hond de druk van de riem voelen. Denk eraan dat een strakke lijn de snelste manier is om het niveau van agressie te laten stijgen.
•Ga het gevecht met de hond niet aan. Blijf kalm en beheerst. Hoe zou de hond moeten leren zichzelf te beheersen, wanneer u zelf niet het goede voorbeeld geeft?

Wanneer de hond ‘met deuren smijt’

De jonge hond is in een overgangsfase, er moet veel ontdekt en uitgeprobeerd worden. Laat de hond het allemaal ontdekken. Laat hem aan het leven ruiken, laat hem ontdekken hoe de dingen in elkaar steken. Het is helemaal onschuldig. We moeten grenzen stellen, maar zorg ervoor dat ze zo gesteld worden dat de hond geen gevangene is, zonder de vrijheid om actief te zijn en de dingen zelf uit te zoeken. Zou hij moeilijk, zogenaamd koppig of vervelend worden, dan komt dat niet omdat hij van plan was het leiderschap over te nemen, maar om te ontdekken en uit te zoeken hoe de dingen werken. De jonge hond probeert niet ‘de baas over ons te worden’, hij denkt er zelfs niet eens over na. Maar hij moet dingen uitzoeken om te zien welke soort reacties hij krijgt. Reageer beheerst! Het is voldoende dat u uw rug naar de hond toekeert en hem negeert, dit zegt meer dan duizend woorden. De rug toekeren en de opgroeiende hond negeren, is precies wat een volwassen hond zou doen.

Onder geen enkel beding mag u gewelddadig worden tegen de hond, vermijd agressief gedrag zoals het schudden aan het nekvel, het bij de kop pakken terwijl u hem in de ogen kijkt of andere wrede en angstaanjagende strafmethodes. Let op hoe zelfverzekerde, volwassen honden het doen en kopieer hun gedrag. Volwassen honden laten de jonge hond het weten, zonder gewelddadig te worden, ze keren hem de rug toe en lopen weg. Ze kunnen blaffen en een grom geven, maar nooit meer dan dat.

Gromt uw hond? Geweldig! Dit betekent dat hij hiervoor niet is gestraft en hij niet murw is gemaakt. De hond heeft een natuurlijk deel van zijn manier van communiceren behouden. Grommen is niet gevaarlijk, het is gewoon een manier om anderen te laten weten dat hij zich niet op zijn gemak voelt. Het is een afstandsvergrotend signaal, een waarschuwing, waar je naar moet luisteren.

Wanneer de hond gromt, grauwt of hapt
1.Was het iets dat u deed waardoor de hond geprovoceerd werd? Als dat zo is, houd op met provoceren. Provocaties kunnen o.a. bestaan uit: aan de riem rukken, schreeuwen, schelden, de hond bij zijn nekvel pakken, de hond opzij duwen, de hond knijpen, voedsel wegnemen van de hond, de hond storen in zijn slaap of wanneer hij aan het rusten is, commando’s geven met een boze stem, teveel van de hond eisen, de hond kort houden, aan de riem trekken, de hond pesten, over hem heen buigen en recht op een hond aflopen die aangelijnd is.
2.Was de hond ergens bang voor? Vermijd dan dat hij weer bang wordt, anders zal zijn verdedigingsreactie alleen maar sterker en sterker worden.
3.Doet hij het alleen maar om te ontdekken wat uw reactie zal zijn? Draai uw rug naar hem toe! Hij zal het onmiddellijk opgeven. In een situatie zoals deze moet minstens een van uw beiden rustig blijven. Bovendien is het een gegeven dat de meeste conflicten tussen honden en hun eigenaren voortkomen uit een poging de hond te domineren en niet andersom.

Om zelfcontrole te leren, zal de jonge hond een leerproces moeten doorlopen. We kunnen hem helpen door enkele eisen aan onszelf te stellen:
1.Afhankelijk van de situatie is het adrenaline gehalte in zijn lijf hoog en tegelijkertijd maakt dit de hond ongemakkelijk, omdat hij niet weet wat hoe hij hiermee moet omgaan. We kunnen de hond duidelijk maken hoe hij controle kan krijgen over de situatie.
2.Beweeg langzaam. Gebruik kalme en langzame lichaamsbewegingen. Spreek kalm en zachtjes. Uw lichaamstaal en houding zullen de hond overtuigen.
3.Verwar zelfcontrole niet met lijfelijke dwang. Zelfcontrole is vrijwillig terwijl lijfelijke dwang dat niet is. De reactie op lijfelijke straf zal enkel een verhoogd stress niveau zijn.
4.Oefen zelfcontrole in allerlei situaties. Oefen in het begin op plekken waar geen afleiding is, oefen in korte sessies en met een losse lijn. Zorg dat de hond plezier heeft in wat hij doet. Laat de hond niet teveel zitten, de spieren zullen moe worden en pijn gaan doen van het te lang zitten.

We hebben ook nog andere hulpmiddelen, bijvoorbeeld de kalmerende signalen en het belonen van de hond voor goed gedrag, om er maar een paar te noemen. Op een dag zult u een volwassen hond hebben die weet hoe hij zich moet gedragen, die zelfcontrole heeft en die gewillig is samen te werken. Die dag zal komen wanneer u uw hond opvoedt met het stellen van geleidelijk hogere eisen die hij aankan. Houd er rekening mee dat uw hond tijd nodig heeft om op te groeien, precies zoals wij.

Kalmerende Signalen - De Kunst van het Overleven


Voor dieren die in een roedel leven is het belangrijk om te kunnen communiceren met de eigen soort. Ze moeten kunnen samenwerken wanneer er gejaagd wordt, ze moeten puppies opvoeden en misschien wel de belangrijkste reden: ze moeten in vrede met elkaar kunnen leven. Conflicten zijn gevaarlijk, ze veroorzaken lichamelijk letsel en een verzwakte groep, iets dat geen enkele roedel zich kan veroorloven. Want dit zou uiteindelijk tot uitsterven kunnen leiden.

Honden leven in een zintuiglijke wereld die bepaald wordt door het gezichtsvermogen, de reukzin en het gehoor. Zij nemen gemakkelijk kleine details waar: een vlug signaal, een geringe verandering in het gedrag van de ander of de wisselende blik in onze ogen. Roedeldieren zijn zo ontvankelijk voor signalen dat een paard getraind kan worden om te volgen, enkel door het samenknijpen van de pupillen. Een hond kan geleerd worden om te reageren op een fluisterende stem. Het is dus helemaal niet nodig en zelfs ongewenst om te schreeuwen bij commando’s of om de toon van onze stem laag en boos te laten klinken.

Honden hebben ongeveer 30 kalmerende signalen tot hun beschikking, misschien zelfs meer. Een aantal van deze signalen wordt door de meeste honden gebruikt, maar er zijn ook honden die een ongelofelijk rijke ‘woordenschat’ hebben. Het verschilt van hond tot hond.

Het probleem

Honden gebruiken dit communicatiesysteem ook naar mensen, eenvoudigweg omdat het de taal is die ze kennen. Bovendien denken ze dat iedereen hun taal begrijpt.

Wanneer je niet merkt dat je hond kalmerende signalen gebruikt en je misschien zelfs je hond hiervoor straft, kun je je hond ernstig beschadigen. Sommige honden zullen de kalmerende signalen helemaal niet meer gebruiken, zelfs niet bij andere honden. Honden kunnen zo wanhopig en gefrustreerd raken, dat ze agressief, zenuwachtig of gestresst gedrag gaan vertonen. Puppies en jonge honden kunnen zelfs in een toestand van shock geraken.

Prince wordt geroepen; zijn eigenaar heeft op de cursus geleerd dat hij streng en dominant moet klinken, zodat Prince weet wie de baas is. Maar Prince vindt de stem te aggressief en omdat hij een hond is, geeft hij onmiddellijk een kalmerend signaal om ervoor te zorgen dat de eigenaar stopt met zijn agressie. Prince zal misschien zijn neus gaan likken, gapen of wegdraaien, wat ertoe zal leiden dat zijn ‘baas’ nu echt boos wordt, omdat hij meent te zien dat Prince eigenwijs, koppig en ongehoorzaam is. Prince wordt gestraft omdat hij zijn kalmerende signalen gebruikt om de ‘baas’ tot bedaren te brengen.

Dit is een typisch voorbeeld van een situatie die regelmatig voorkomt bij hondeneigenaren.

Het is erg belangrijk dat wij de taal van honden leren te begrijpen, zodat we snappen wat honden ons willen vertellen. Dat is het geheim van een harmonieus samenzijn.

Hoe de hond kalmerende signalen gebruikt

Gapen

De hond kan gaan gapen wanneer iemand zich over hem heen buigt, wanneer je stem kwaad klinkt of wanneer er wordt geschreeuwd en geruzied in het gezin. Of tijdens een bezoek aan de dierenarts en wanneer iemand rechtstreeks op de hond afloopt. De hond kan gaan gapen wanneer hij opgewonden raakt van blijdschap of bij een leuk vooruitzicht, bijvoorbeeld bij de deur wanneer je op het punt staat om te gaan wandelen. Hij kan ook gaan gapen wanneer je iets vraagt dat hij eigenlijk niet wil doen of als je NEE hebt gezegd tegen gedrag dat jij afkeurt. Trainingsessies die te lang duren kunnen ook een gaapsignaal oproepen, de hond raakt vermoeid en geeft dit aan. Zo zijn er nog vele andere situaties te bedenken.

Bedreigende signalen (recht op de hond af lopen, proberen de hond vast te pakken, over de hond heen buigen, in de ogen van de hond staren, snelle bewegingen etc.) zullen de hond altijd aanzetten om een kalmerend signaal te gebruiken.
Er zijn zo’n dertig verschillende kalmerende signalen, dus wanneer in een bepaalde situatie de meeste honden zullen gapen, zullen er ook honden zijn die een ander signaal gebruiken.

Elke hond kent al deze signalen. Wanneer de ene hond gaapt en zijn hoofd wegdraait, kan de hond tegen wie hij ‘praat’ zijn neus gaan likken en zich omdraaien, of totaal iets anders gaan doen.

De signalen zijn internationaal en universeel. Alle honden over de hele wereld hebben dezelfde taal. Een hond uit Japan zal begrepen worden door een Noorse elandhond die in een geïsoleerde vallei in Noorwegen woont. Ze zullen geen enkel communicatieprobleem hebben!

Likken

Likken is een ander signaal dat veel wordt gebruikt. Vooral door zwarte honden en honden met veel haar rondom het hoofd. Het wordt ook gebruikt door honden van wie de gezichtsuitdrukking om een of andere reden moeilijker te onderscheiden is dan bij honden die een lichtere haarkleur, beter zichtbare ogen en lange neuzen hebben. Maar elke hond kan het likken gebruiken en alle honden begrijpen het, ongeacht hoe snel het gaat. Het snelle likken van de neus is gemakkelijker te zien wanneer je de hond van voren bekijkt. Het is het beste te zien wanneer je ergens rustig gaat zitten en de tijd neemt om te observeren. Wanneer je eenmaal geleerd hebt om het likken waar te nemen, zult je het ook kunnen zien wanneer je met de hond wandelt.

Soms is het niet meer dan een heel snelle beweging, het tipje van de tong is nauwelijks zichtbaar buiten de mond en dan nog slechts voor een momentje. Maar andere honden zien het, begrijpen het en reageren erop; elk signaal wordt altijd beantwoord.

Wegdraaien/het hoofd wegdraaien

De hond kan het hoofd een beetje naar de zijkant wegdraaien of het helemaal naar één kant draaien. Maar hij kan ook zijn hele lijf draaien, zodat de achterkant en de staart gericht zijn naar het object dat de hond wil kalmeren. Dit is een van de signalen die het meest wordt waargenomen bij honden.
Wanneer iemand de hond van voren nadert, zal hij op een van bovengenoemde manieren wegdraaien. Wanneer je boos, agressief of bedreigend lijkt te zijn, zul je ook een van bovenstaande variaties zien. Wanneer je over een hond heen buigt om hem te aaien, zal hij zijn hoofd van je wegdraaien. Wanneer de training te lang is of te moeilijk is, zal hij ook zijn hoofd van je afdraaien. Wanneer de hond verrast wordt of zelf iemand verrast, zal hij snel wegdraaien. Hetzelfde gebeurt wanneer iemand naar de hond staart of zich dreigend gedraagt.

In de meeste gevallen zal dit signaal de andere hond kalmeren. Het is een fantastische manier om conflicten op te lossen en het wordt veel gebruikt door alle honden, of het nu puppies zijn of volwassenen, hoog of laag in de hiërarchie. Laat je hond er gebruik van maken! Honden zijn experts in het oplossen en vermijden van conflicten, zij weten precies hoe ze met conflicten moeten omgaan.

Speelhouding

Door de voorpoten zakken in gebogen positie kan een uitnodiging zijn om te spelen, de hond zal op een speelse manier heen en weer bewegen. Ook kan de hond stilstaan in een gebogen houding en dit signaal gebruiken om te kalmeren. Deze signalen hebben vaak een dubbele betekenis en kunnen op verschillende manieren gebruikt worden. Dikwijls is de uitnodiging om te spelen op zichzelf al een kalmerend signaal, omdat de hond een mogelijk gevaarlijke situatie minder spannend maakt door ervan af te leiden.

Een tijdje geleden was er op een puppycursus met allerlei verschillende puppies één hondje in het begin bang voor de andere. De puppies lieten hem met rust en respecteerde zijn angst. Uiteindelijk durfde hij de andere puppies te benaderen.Toen hij dat deed, nam hij een speelhouding aan op het moment dat een van de andere honden naar hem keek. Het was een duidelijke combinatie van een beetje bang zijn voor de andere en toch ook wel mee willen spelen.

Wanneer twee honden elkaar te plotseling naderen, zullen ze ook vaak de speelhouding aannemen. Dit is een van de signalen die gemakkelijk te zien zijn, vooral omdat ze een paar seconden in deze houding blijven staan, zodat je genoeg tijd hebt om het te observeren.

Aan de grond snuffelen

Het snuffelen aan de grond is een veel gebruikt signaal. Je ziet het vaak bij puppies en ook wanneer je met je hond buiten wandelt en iemand naar je toe komt lopen. Het gebeurt op plaatsen waar veel te doen is, of waar het lawaaiig is en wanneer de hond dingen ziet die hij niet kent en deze als intimiderend ervaart.

Het aan de grond snuffelen kan alles zijn tussen een snelle beweging met de neus naar de grond en weer omhoog, tot de neus aan de grond houden en langere tijd door blijven snuffelen.

Komt iemand naar jou toe op de stoep? Let op je hond. Ging zijn neus richting grond, ook al was het maar een klein beetje? Draaide hij weg van degene die naderde en ging hij in de berm snuffelen?

Natuurlijk honden snuffelen veel, ook om ‘de krant te lezen’ en omdat ze het leuk vinden. Honden zijn geprogrammeerd om hun neuzen te gebruiken en het is hun favoriete bezigheid. Maar soms is het kalmerend bedoeld, het hangt af van de situatie. Dus let op wanneer en in welke situaties het snuffelen voorkomt.

Langzaam lopen

Hoge snelheid wordt door veel honden ervaren als bedreigend en het kan zijn dat ze proberen een rennende hond te stoppen door erin te gaan. Dit is voor een deel jachtgedrag en wordt veroorzaakt door het zien van een rennende persoon of hond. Wanneer deze rechtstreeks op de hond afkomt, wordt dat uitgelegd als een bedreiging en het verdedigingsmechanisme wordt in werking gesteld.

Een hond die onzeker is, zal langzaam bewegen. Wanneer je wilt dat een hond zich veiliger voelt, moet je ook langzamer gaan bewegen. Wanneer ik merk dat een hond op mij reageert met een kalmerend signaal, beantwoord ik dat onmiddellijk door langzamer te bewegen.

Komt je hond erg langzaam wanneer je hem roept? Controleer dan de toon van je stem: klink je boos of streng? Dat kan voor hem genoeg zijn om je te kalmeren door langzamer te gaan lopen. Ben je ooit kwaad op hem geworden toen hij naar je toekwam? Dat kan de reden zijn waarom hij je niet meer vertrouwt. Een andere reden om je te kalmeren zou kunnen zijn dat je de hond altijd aan de riem doet wanneer je hem roept. Let hier de volgende keer op als je hem roept. Geeft hij kalmerende signalen als hij naar je toekomt? Wanneer hij langzaam beweegt, moet je misschien iets aan je gedrag veranderen.

Bevriezen

‘Bevriezen’ noemen wij de houding wanneer de hond volkomen stilstaat, zit of ligt en in deze positie blijft. Dit gedrag zou iets te maken kunnen hebben met het jachtgedrag, wanneer de prooi rent, vallen de honden aan. Wanneer de prooi stopt, stoppen de honden ook. We zien dit vaak wanneer honden op katten jagen. Dit gedrag wordt echter ook in verschillende andere situaties gebruikt. Wanneer je boos doet en agressief of bedreigend overkomt, zal de hond vaak ‘bevriezen’ en niet bewegen om te zorgen dat je weer aardig gaat doen. Ook kan de hond langzaam gaan lopen, bevriezen en dan weer langzaam gaan bewegen. Vele eigenaren geloven dat ze erg gehoorzame honden hebben die helemaal stil kunnen zitten, liggen of staan. Maar misschien zijn ze eigenlijk bezig met het geven van kalmerende signalen. Vaak zal een hond stoppen en zich rustig houden wanneer iemand hem nadert. Wanneer jouw hond in zo’n situatie wil stoppen of langzamer wil bewegen, laat hem dat zijn gang gaan. Mocht je hond in een conflictsituatie met een persoon of een hond niet kunnen vluchten, dan is ‘bevriezen’ vaak de enige manier om de andere hond of persoon te kalmeren.

Gaan zitten/poot optillen

Ik heb niet vaak gezien dat honden hun poot optillen als een kalmerend signaal, maar een enkele keer werd het toch duidelijk gebruikt om een andere hond te kalmeren.

Gaan zitten of het nog sterkere signaal gaan zitten met de achterkant naar iemand toegekeerd, bijvoorbeeld de eigenaar, heeft een erg kalmerend effect. Je kunt het vaak zien wanneer een hond een andere hond wil kalmeren die te snel op hem afkomt. Ook kunnen honden dit signaal afgeven, wanneer de eigenaar te streng of te boos klinkt.

In een bochtje lopen

Dit signaal wordt vaak gebruikt als kalmerend signaal en het is de belangrijkste reden waarom honden zo sterk kunnen reageren op een ontmoeting met soortgenoten wanneer ze gedwongen worden er recht op af te lopen. Hun instinct vertelt ze dat het verkeerd is om iemand zo te benaderen, de eigenaar ziet dat echter anders. De honden worden angstig en schieten in de verdediging en zo krijgen we een hond die blaft en uithaalt naar andere. Uiteindelijk kun je er een agressief dier aan overhouden.

Wanneer honden de kans krijgen, zullen ze in kringetjes om elkaar heen lopen. Dat doen ze wanneer ze elkaar tegenkomen zonder riem en vrij zijn om het op hun eigen manier te doen. Laat je hond het ook zo doen wanneer hij bij jou is.

Sommige honden hebben grote bogen nodig, terwijl andere genoeg hebben aan een klein boogje. Laat de hond zelf beslissen wat voor hem goed en veilig voelt. Na een tijdje, als je dat tenminste wilt, kan hij leren om andere honden dichterbij te passeren.

Laat de hond in een bochtje lopen, wanneer er een andere hond aan komt. Laat hem niet aan de voet lopen, terwijl jij er rechtstreeks op afgaat. Geef hem de kans om in een bochtje naar de naderende hond te lopen. Wanneer je de lijn slap houdt en de hond laat beslissen, zul je zien dat de hond ervoor kiest om weg te lopen in plaats van opgewonden te raken.

Loop ook zelf niet rechtstreeks op een hond af, maar nader hem in een bochtje. Hoe angstiger of agressiever de hond is hoe wijder de boog gemaakt moet worden.

Andere kalmerende signalen

Je hebt nu kennis gemaakt met de meest voorkomende kalmerende signalen. Er zijn er ongeveer 30 en vele moeten nog beschreven worden. Ik zal er nog een paar kort noemen, zodat je zelf verdere observaties kunt uitvoeren:
•‘Lachen’, door de hoeken van de mond op te trekken en weer terug, of door de tanden te laten zien als grinniken.
•Smakken
•Kwispelen, wanneer de hond angst toont of iets anders dat duidelijk niets van doen heeft met blijdschap, dan is het kwispelen geen uitdrukking van blijdschap, maar eerder een poging van de hond om te kalmeren.
•Plassen, een hond die zich klein maakt en naar zijn baas toekruipt terwijl hij plast en kwispelt laat drie duidelijk kalmerende signalen zien, die tegelijkertijd ook angstsignalen zijn.
•Het gezicht rond en glad maken met de oren plat tegen het hoofd om zich te gedragen als een puppy. (De hond gelooft dat niemand een puppy kwaad zal doen.) Sommige honden gedragen zich zelfs helemaal als puppies: ze springen wild in het rond en maken gekkigheid, wanneer ze een vervaarlijke hond in hun buurt ontdekken. Het zou een kalmerend effect hebben en dat heeft het vaak ook.
•Plat met de buik op de grond liggen. Dit heeft niets te maken met onderdanig gedrag, onderdanig gedrag wordt getoond wanneer de hond op de rug gaat liggen en zijn buik laat zien. Plat met de buik op de grond liggen is een kalmerend signaal.
•…en dan zijn er nog meer kalmerende signalen die gebruikt worden in combinatie met andere. Bijvoorbeeld, een hond kan tegelijkertijd plassen en zijn rug naar iets toekeren. Dit is een duidelijk teken om bijvoorbeeld een lastige, jonge hond te kalmeren.

Ontmoetingssituaties

Een ontmoetingssituatie tussen twee vreemde honden zal bijna nooit tekenen van onderdanigheid of wat dominant gedrag genoemd wordt, vertonen. Een ontmoetingssituatie tussen twee honden zal er gewoonlijk als volgt uitzien:

King en Prince zien elkaar op 150 meter afstand en lopen in elkaars richting. Ze sturen – vanaf het moment dat ze elkaar zien – boodschappen. Prince stopt en staat stil (‘bevriest’) en King loopt langzaam verder, terwijl hij vanuit zijn ooghoek voortdurend naar de andere kijkt.
Wanneer King dichterbij komt, begint Prince heftig aan zijn neus te likken, hij draait zijn rug naar King, terwijl hij ook aan de grond snuffelt. Nu is King zo dichtbij dat hij nog kalmerender moet zijn, dus gaat hij in een bochtje lopen, weg van Prince, hij doet alles nog steeds heel langzaam en nu likt hij ook zijn neus. Prince gaat zitten en kijkt weg door zijn hoofd naar de andere kant te draaien.

Tegen deze tijd hebben de honden elkaar zo goed ‘gelezen’ dat zij weten of zij naar elkaar toe zullen gaan en elkaar zullen begroeten of dat het beter is juist uit de buurt te blijven, omdat de situatie anders te heftig zou kunnen worden.

Dwing honden nooit andere honden te ontmoeten

Laat honden hun taal gebruiken in ontmoetingssituaties, zodat ze zich veilig voelen. De ene keer zullen ze naar elkaar toelopen en zal het goed gaan, maar een andere keer zullen ze het veiliger vinden om op een afstand te blijven. Ze hebben immers elkaars signalen al lang gelezen, dat kunnen ze op een afstand van een paar honderd meter, dus is het niet nodig om oog in oog met elkaar te staan.

In Canada bedachten hondentrainers die mijn lezingen hadden bijgewoond een nieuwe naam voor deze kalmerende signalen: ‘De Taal van de Vrede’. En dat is ook precies wat het is. Het is een taal die ervoor zorgt dat honden een manier hebben om conflicten te vermijden en op te lossen en op een vreedzame manier samen te leven. Honden zijn hier experts in.

Begin met observeren en je zult het zelf zien. Je zult een veel betere band met je hond en ook met andere honden krijgen, wanneer je beseft wat de hond eigenlijk wil zeggen. Je zult dingen gaan begrijpen die je eerder niet snapte. Het is niet alleen ongelofelijk spannend, maar je leert er ook veel van.

Welkom in de wereld van de hond en de kennis van een heel nieuwe taal.

Meer lezen over de taal van honden kunt u in het boek Kalmerende Signalen van Turid Rugaas.

Mijn god..!!!

Ik ga eerst even een borrel pakken voor ik aan deze lappen tekst ga beginnen.

Mischien dat een linkje ook had gepast.?

Nog even een vraagje..
Hoe wordt er op deze echte dobber vereniging/club getraint met deze slimme prachtige honden..??

Ik zou de hond geen aandacht geven als hij erom vraagt want dan blijft hij het doen en wordt hij de baas over wanneer te gaan spelen. Ga wel veel met hem spelen en biedt hem veel uitdaging maar dan op jouw initiatief. Ook is het goed om zelf meer met hem te gaan doen, idd trainen ook op de club en de oefeningen daar geleerd thuis elke dag even herhalen, dat is ook weer een activiteits moment. En be?indig zelf het spel voordat je hond het zat wordt.

Ook is het handig om de hond te laten zitten voor je hem aait, voordat je met hem speelt en voordat je bijv. De riem omdoet. Zo leert hij dat hij iets moet doen voordat hij wat krijgt. Dit kun je ook doen met eten.

Waarom zou je boos worden als een hond aandacht komt vragen, hij heeft die dan blijkbaar even nodig? Ik negeer mijn hond dan nooit, maar zeg dan gewoon zoiets als: heeee daar is Lola, dat is gezellig, en ik kriebel haar even, of doe even een klein spelletje of oefeningetje, hangt ervan af. Zij blij en tevreden, ik blij en heb mijn rust.'

Doe je genoeg denkwerk met de pup? Verstop- en zoekspelletjes geven veel voldoening voor een hond.

Verder zou ik de lappen tekst goed doorlezen

Hier dan nog een leuke en bovendien intressante link om door te nemen over de baas zijn en andere dingen

http://www.dogcity.nl/0-algemeen/artikelen/watisermetdominantie.pdf

Jou hond vind jou juist erg belangrijk, waarom zou hij anders zoveel energie in jou steken? Hij daagt jou juist uit om achter bepaalde dingen te komen. Had hij jou niet zo belangrijk gevonden dan had hij ook geen tijd en energie in jou gestoken.

Ik snap wel dat je met bepaald gedrag problemen hebt maar dat is de enige manier van een hond om iets duidelijk te krijgen van jou. Binnen de opoeding hoort nou eenmaal uitdagend gedrag, want op die manier wordt duidelijk wie je voor je hebt, je leert elkaar kennen en je leert wat je aan elkaar hebt.

Ga anders gewoon mee naar cursus en ga kijken, van kijken alleen leer je ook heel veel, misschien nog wel meer ook haha

(hopelijk goed te lezen,vond het wel toepasselijk ,anders even Ctrl en de + indrukken,wordt het ook groot van)

Ik zie in je beschrijving ook een hond die jou aandacht graag wil. en graag iets wil ondernemen met jou.Zorg dat hij structuur en regelmaat heeft. Na het wandelen/spelen standaard in de bench en een paar uur rust geven. Dat heb ik ok gedaan met Junto en dat werkte heel goed. Kan hij uitrusten en jij jou ding doen. Als hij er weer uit is geef je even aandacht en daarna kan hij zich zelf vermaken.
Ik heb geen ervaring met Dobermannen. Zorg dat je he altidj op een leuke manier aandacht geeft. Ben je zijn gevraag en gezeur zat zorg dan dat je hem op een normale manier op zijn plek brengt. Geen gemopper of boze woorden.

Ik ben van mening dat een slibketting alleen maar negatief werkt. een gewone halsband of tuig en geen getrek en geruk. Doe aandachtspelletjes en beloon heeeeeeeeeel veel en uitgebreid als hij laat zien wat jij graag wilt. Als hij in de gaten heeft dat bepaald gedrag hem iets (lekkers) oplevert zal hij zlim genoeg zijn om dit gedrag te herhalen. Bij een correctie met de slibketting of boze stem raakt hij alleen maar gestressed.

Succes!

Achja, onze honden (waarschijnlijk uniek) snappen mij ook soms niet..

Een heel uur zit ik doodstil in een stoeltje voor me uit te kijken..
Heb ze al 300 keer uitgelegd dat ik aan het internetten ben.
Lezen, ongevraagd antwoorden geven, dat ik heel erg druk ben.
Maar die lompe honden van ons..
Die zien mij ..
Op een stoeltje....stom voor me uit zitten staren..
En net als in de tuin...als ik voor me uit zit te staren...
Dan komen ze me "lastig" vallen.
Net als met TV....
Ze vertikken het gewoon , ze negeren het gewoon.
Ze zien toch dat ik geintreseerd naar een film zit te kijken.?? 

Ik denk dat we ons een beetje moeten proberen in te leven in de gedachte wereld van de hond.
Die zien een vreselijk saai baasje , die niets doet...
"Spelúúú"?!!?

En de dobbers die ik ken, dat zijn gelukkig hele vrolijke baas gerichte hondjes.
Altijd aandacht, altijd gefocust.(met of zonder zenuwachtig piepje).
Een hond die wil samenwerken met z'n baasje..

Kyra heeft er soms ook nog wel eens een handje van ze is bijna 5 jaar. Maar wij doen altijd trek spelletjes ik zit dan gewoon op de bank tv te kijken en daar komt mevr. aan met een flostouw of bijtring. de tuindeur staat meestal open dus gooi ik het touw of bijtring naar buiten en zij er achter aan ik doe dat tien minuten en dan zeg ik Kyra Genoeg en negeer haar dan gaat ze naar buiten met een bot aan het kauwen of ze gaat in haar mand liggen. En het werkt.

Vraagje waarom ga jij nooit mee naar de cursus?

Lobke kan ook om aandacht vragen .als tv kijk wil ze wat ,ik zeg dan altijd leer de mensen taal toch eens en kriebel haar met mijn voet onder haar kin dat is meestal genoeg soms komt ze waarschuwen is het ernstig zoals de keren dat vlaai een epileptische aanval had of kreeg dan pakt ze mijn broekspijp. ik negeer haar nooit 9vande tien keer wil ze alleen dat ik wat onzin uitkraamt en haar met mijn voet kriebelt dus let ik er op wat ze wil wel in het begin wou ze steeds naar buiten en eenmaal buiten weer binnen dat heb ik haar wel afgeleerd maar ben blij met deze attentie,s van haar ken ook honden die aaandacht vragen door slopen of te blaffen wat voor moeite is het om een hond wat aandacht te geven al is het maar een aai. groeten Hein

Een Dobermann puber kan inderdaad nogal drammerig en onbesuisd te werk gaan.

Het is vooral belangrijk dat je cosequent blijft bij zijn opvoeding. Omdat ze zo ontzettend slim zijn nemen ze graag een loopje met je.

Ik heb mijn jonge duitse pinscher (een ras waar de Dobermann zijn uitgekookte karakter vandaan haalde) een beetje in goede banen geleid door hem te betrekken in klusjes in huis. Hij helpt mee de wasmachine te ledigen, trekt mijn sokken uit...enz
Maar enkel nog als ik het hem aangeef.
Het zijn energieke honden die regelmatig de druk van de ketel moeten laten maar bovenal zijn het denkers en ze zijn erg gevoelig, dus moet je ze mentaal ook bezighouden, zoniet gaan ze klieren.

Misschien is speuren daar een aangewezen bezigheid voor.
Ik zou je Nelis Verhoeven kunnen aanraden. Hij werkt met kalmerende signalen en kan je goei tips geven.