3 doggies
Bij de hond is het tegenwoordig ook bij dierenkliniek Tiel – Drumpt mogelijk laparoscopisch te steriliseren. Deze manier van opereren spreekt veel mensen aan, soms wordt er zelfs gesteld dat sterilisatie via een “gewone” methode obsoleet zou zijn, maar is dit ook zo?
Onder de klassieke manier van sterilisatie verstaan we in dit stuk een sterilisatie via een snede in de buikwand, waarbij de eierstokken buiten de buikholte worden afgebonden. Bij laparoscopische sterilisatie werkt de opererende dierenarts, ofwel chirurg met 3 kleine gaatjes, waarbij de eierstokken in de buikholte worden afgebonden. Dit noemen wij een minder invasieve techniek waarbij we niet teveel aan de banden van de eierstokken trekken, wat dan minder pijn veroorzaakt.
Wat zijn de voor- en nadelen van laparoscopisch steriliseren?
Qua operatietijd blijkt het verschil niet heel erg groot te zijn. Wanneer we kijken van het begin tot het einde van de gehele procedure, inclusief opbouw en voorbereiding, kan een ervaren chirurg een hond net zo snel op de klassieke manier steriliseren als laparoscopisch. Je hebt bij een laparoscopische sterilisatie wel evenveel of meer mensen nodig, wanneer je de operatie goed wilt uitvoeren.
Qua spullen heb je behoorlijk wat extra apparatuur nodig, wat extra kosten met zich mee brengt. Zeker wanneer er gekozen wordt voor kwaliteitsmateriaal.
Bovenstaande punten zullen ervoor zorgen dat een laparoscopische operatie wat kostbaarder zal zijn dan een “gewone” sterilisatie. Is dit niet het geval, dan moet er op één van bovenstaande punten toegegeven zijn.
Een veel gehoord argument is dat de wondjes bij laparoscopie veel kleiner zijn. Afhankelijk van het formaat hond geldt dit meer of minder. Bij grote honden is dit zeker het geval, maar bij kleine honden zijn de gaatjes, als ze achter elkaar geplaatst worden, net zo lang als de buikwond bij een “gewone” sterilisatie. Een voordeel is wel dat, doordat het 3 losse gaatjes zijn in plaats van 1 langere, het herstel mogelijk wat sneller is. Verder lijkt er minder irritatie van de wondranden te ontstaan als er via een werkkanaal gewerkt wordt, dan bij een “gewone”sterilisatie. Dit zou een betere genezing van de wondjes moeten geven.
Bij een “gewone” sterilisatie is het gevoeligste onderdeel voor de hond dat er aan de eierstokken getrokken wordt om ze goed af te kunnen binden. Bij laparoscopie is dit nauwelijks nodig. Dit is een groot voordeel, want in het geval van grote honden zie je dat er bij laparoscopie gemiddeld een lagere pijnscore wordt gemeten. Gevolg hiervan is dat de narcose ook minder diep hoeft te zijn en dit maakt het narcoserisico kleiner. Bij kleine hondjes geldt dit veel minder. Door de verminderde pijnlijkheid en ondiepere narcose zijn grote honden na een kortere periode alweer op de been.
Om voldoende zicht te hebben, wordt bij laparoscopie de buik opgeblazen met CO2. Dit wordt heel snel in de bloedbaan opgenomen en heeft allerlei invloeden, die zorgen voor een hoger narcoserisico. Verder drukt de opgeblazen buik het middenrif naar voren waardoor de ademhaling lastiger gaat. Tevens heeft de drukopbouw gevolgen voor de bloeduitstroom van het hart. Ook dit komt niet ten gunste van het narcoserisico. Bij mensen hoor je vaak dat ze achteraf behoorlijk wat last hebben van het opblazen van de buik. Dit merken we eigenlijk niet echt bij de hond (of het er niet is weten we natuurlijk niet zeker). Helaas is er ook een mogelijkheid van juist een heftige reactie van het buikvlies op het CO2. De dieren die daar last van krijgen hebben ongeveer een week extreme buikpijn. Het is niet te voorspellen welke dieren er wel en welke er geen last van krijgen.
Een heel ander punt waarmee rekening gehouden moet worden is het gebruik van een warmtebron in de buik. Hier moet voorzichtig mee worden omgegaan om beschadigingen te voorkomen van bijvoorbeeld de nieren. De methode van laparoscopisch opereren is daardoor ook van belang (zie hiervoor: Laparoscopisch steriliseren; welke methode?). Omdat bloedvaten niet worden afgebonden maar dichtgebrand, is het formaat van het bloedvat belangrijker. Om deze reden wordt het bij een laparoscopische operatie nog wat belangrijker dat de hond niet kort rond de loopsheid zit, of loops is.
De leeftijd van de hond speelt een vrij grote rol. Hoe ouder een dier, hoe meer er kans is op afwijkingen aan de baarmoeder. In dat geval zal alsnog moeten worden overgegaan op de gewone manier van steriliseren, omdat een baarmoeder niet door de kleine gaatjes verwijderd kan worden.
Het formaat hond en de bouw speelt ook een rol bij de keuze van operatietechniek. Bij kleinere honden is de balans anders. De laparoscopische operatie is lastiger bij kleine honden, omdat er minder ruimte in de buik is en er is eigenlijk ander instrumentarium voor nodig. Het voordeel van het kleine wondje is er nauwelijks en het voordeel met betrekking tot het trekken aan de eierstokken speelt een minder grote rol. De nadelen blijven echter een even grote rol spelen. Dit is de reden waarom er bij kleinere honden meestal gekozen wordt voor de gewone sterilisatie en bij grotere honden eerder voor de laparoscopische.
Voor- en nadelen van laparoscopisch steriliseren conclusie:
Voordelen laparoscopie ten opzichte van gewone sterilisatie
- Minder trekken aan de eierstokken (minder pijnlijk).
- Minder diepe narcose nodig (minder narcoserisico).
- Kleinere gaatjes in de huid.
- Meestal een lagere pijnscore bij grotere honden.
Nadelen laparoscopie ten opzichte van gewone sterilisatie
- Duurder.
- De buik wordt opgeblazen met CO2 (meer narcoserisico).
- Het middenrif wordt naar voren gedrukt (bemoeilijkte ademhaling, meer narcoserisico).
- In geval van gevoelig reageren op het CO2 dan veel pijnlijker.
- In geval van een afwijkende baarmoeder moet alsnog worden overgaan tot gewone sterilisatie.
Laparoscopie heeft dus zowel voordelen als nadelen met betrekking tot het narcoserisico’s en pijnlijkheid. Dit geeft wel aan dat de operatie alleen veilig kan worden uitgevoerd wanneer er de beschikt kan worden over intubatie, gasnarcose, een goede bewaking en de mogelijkheid tot automatisch beademen.
Al met al heeft laparoscopische operatie absoluut een toegevoegde waarde. Maar niet voor alle honden. Er moet altijd kritisch naar het dier gekeken worden en afwegingen gemaakt worden wat betreft leeftijd, bouw van de borstkas, grootte van het dier, gezondheid, enz.
Voor katten, fretten en kleine honden is er nauwelijks tot geen toegevoegde waarde toe te kennen aan de laparoscopische sterilisatie. In het geval van de grotere (meer dan 15kg), jonge, gezonde honden is er wel degelijk een toegevoegde waarde.
zijn een paar klinieken in Nederland die dit doen: 
